Hoe ziet het kerkleven in India eruit? En specifiek, hoe ziet het eruit bij de Mar Thoma-kerk, waarmee de Oud-Katholieke Kerk in kerkelijke gemeenschap staat? Met deze vragen in gedachten reisde onze student-assistent Marian Brand naar India om een week lang de Mar Thoma-kerk in Kerala te bezoeken. Dit is haar reisverslag
Voor mijn reis naar Kerala bracht ik eerst twee weken door bij mijn gastgezin, met wie ik vijf jaar geleden een middelbare schooluitwisseling heb gedaan. Na deze twee weken draaide mijn reis echter niet langer om een uitwisseling tussen twee scholen, maar om een uitwisseling tussen twee kerken.
Tijdens de Summer School in Utrecht had ik al enkele leden van de Mar Thoma-kerk leren kennen en een eerste indruk gekregen van hun tradities. Toch wilde ik dieper kijken dan alleen de kerkelijke feestelijkheden rond de vaststelling van de gemeenschap en de documenten die deze dialoog mogelijk maakten. Ik was benieuwd naar het dagelijkse leven van deze kerk.
Gedurende mijn bezoek kreeg ik daar dan ook een uniek inzicht in. Ik ontmoette enkele vooraanstaande bisschoppen en zag hoe de kerk zich inzet voor diverse groepen, waaronder vrouwen, jongeren en mensen met een beperking. Het was inspirerend om te zien hoe de Mar Thoma-kerk niet alleen een spiritueel thuis biedt, maar ook actief betrokken is bij sociale vraagstukken.
Zo bezocht ik een aantal van de meer dan 400 sociale en educatieve instellingen van de kerk in Kerala. Het eerste was het indrukwekkende Mar Thoma Episcopal Jubilee Mandiram. Dit is een hospice opgericht in 1966 door de leidende bisschop van de kerk, metropoliet Dr. Yuhanon Mar Thoma en bisschop Dr. Mathews Mar Athanasius Episcopa. Hier ontmoette ik patiënten die variërend van een maand tot 12 jaar in het hospice verblijven. Veel van hen zijn van de straat gehaald en hier gebracht voor zorg die hun familie niet kan bieden. De kerk kan dat wel, dankzij veel sponsoren, en wel gratis. Een tweede instelling die ik bezocht was een school voor meisjes van de Kuki-stam. Zij komen uit een regio die sinds 2023 geteisterd wordt door een stammenconflict. De meisjes krijgen een opleiding en zicht op een betere wereld. Dat laatste vertolkten ze bij mijn bezoek in een dans en het lied “One Day” van Mathisyah. Een lied vol hoop op vrede en begrip.
Een derde instelling die ik leerde kennen is de MCRD Navajyoth-school, opgericht in 1981 voor kinderen met verstandelijke beperkingen, autisme, Downsyndroom of hersenverlamming uit arme gezinnen. Hier krijgen 150 kinderen praktische lessen om zelfstandiger te worden, waarvan 74 ook in de schoolhostels verblijven. Naast taal en rekenen leren ze specifieke vaardigheden, zoals zelfstandig knopen losmaken en omgaan met prikkels zoals geluid en licht. Ook biedt de school spraaktherapie om hun communicatie te verbeteren. De leerlingen nemen deel aan dagbesteding, zoals kaarsen en zeep maken of werken op de boerderij, waardoor ze bij familiebezoeken een zakcentje meekrijgen. Wekelijks komen leerlingen van andere Mar Thoma-scholen langs om samen te dansen en te zingen, wat begrip en verbinding creëert. Tijdens mijn bezoek lieten de leerlingen hun talenten zien met dans, zang en het reciteren van Bijbelverzen (één jongen kende er meer dan 500!). Het is indrukwekkend hoe de Mar Thoma-kerk deze kinderen ondersteunt en hen verbindt aan de kerkelijke gemeenschap.
Naast deze zorg voor kwetsbare groepen ontdekte ik ook hoe de Mar Thoma-kerk haar eigen leden toerust. Dit werd duidelijk tijdens een groot boekenfestival van de uitgeverij CSS, geleid door mijn gastheer, priester Samuel T. Koshy. Deze uitgeverij is een samenwerkingsverband van vier kerken: de Mar Thoma-kerk, de Jacobijnse Syrische kerk, de Orthodoxe kerk en de kerk van Zuid-India. Dit illustreert het sterke oecumenische klimaat in de regio. Tijdens het festival werd ik hartelijk ontvangen en mocht ik samen met de metropoliet van de kerk, Dr. Theodosius Mar Thoma, wierook aansteken bij een openingsritueel. Als bijzondere eer ontving ik ook het eerste exemplaar van een nieuw kinderboek.
Naast toerusting en educatie voor alle leden heeft de Mar Thoma-kerk ook speciale aandacht voor vrouwen en hun rechten. Dit kwam naar voren tijdens mijn bezoek aan de vrouwentak van de kerk, de Mar Thoma Suvisesha Sevika Sanghom, opgericht in 1919. Deze organisatie biedt vrouwen onder andere Bijbellessen, cursussen in toegepaste psychologie, en voorlichting over hun rechten. Daarnaast organiseert ze conferenties over thema’s zoals het omgaan met seksuele intimidatie. In de werkplaatsen worden vrouwen geholpen zelfstandig ondernemer te worden, bijvoorbeeld via een bakkerij, een naaiatelier of een drukpers. De organisatie produceert ook zelf tasjes, koekjes en maandelijkse publicaties. De betrokkenheid van vrouwen reikt verder: er zijn opvanghuizen voor slachtoffers van seksuele intimidatie en misbruik, evenals een weeshuis, hoewel deze voorzieningen momenteel leeg staan vanwege renovaties en nieuwe overheidsregels. Bovendien mogen vrouwen sinds kort bij het altaar helpen tijdens kerkdiensten, een belangrijke stap in hun rol binnen de kerkelijke gemeenschap. Mijn tour eindigde bij een bejaardentehuis voor vrouwen die hun leven aan deze organisatie hebben gewijd. Helaas werd duidelijk dat de instelling, net als veel andere Mar Thoma-organisaties, kampt met een tekort aan lange termijn vrijwilligers door emigratie. Dit is een groeiende uitdaging voor de kerk en haar instellingen.
Heel bijzonder vond ik de interesse van theologen en bisschoppen voor de relatie met de Oud-Katholieke Kerk. Want naast de ontmoeting met de metropoliet was er ook een gesprek met de suffragaan metropoliet, Joseph Mar Barnabas in zijn bisschoppelijk huis. Hij is het plaatsvervangend hoofd van de kerk. Het was erg speciaal dat hij de tijd nam voor een gesprek over de jeugd in India en Nederland en hun relatie tot de kerk. Dit werd afgesloten door een gezamenlijke lunch. Leden van de dialoogcommissie met de Oud-Katholieke Kerk waren ook vol interesse, een apart bezoek kon ik daarom afleggen bij de oud-rector van het seminarie van de Mar Thoma Kerk,Dr. K. G. Pothen . Hij is een gerenommeerd theoloog en speelde een cruciale rol in de dialoog tussen de Mar Thoma-kerk en de Oud-Katholieke kerk.
De liturgie ontbrak natuurlijk niet in mijn bezoek en dat ging verder dan de zondagse dienst. Ik had namelijk ook gelegenheid deel te nemen aan een familiegebed bij een gezin waar de vader een week eerder was overleden en begraven. Het was in feite een kleine kerkdienst met zang, een korte preek van mijn gastheer, Rev. Samuel T. Koshy, en werd afgesloten met een gezamenlijke maaltijd. Op zondag woonde ik de eucharistieviering (‘Holy Qurbana’) bij, een dienst die enerzijds sterk verschilde van wat ik gewend ben, maar anderzijds juist verrassend vertrouwd aanvoelde. Het was een bijzondere ervaring om aan de andere kant van de wereld toch zo’n gevoel van verbondenheid te ervaren!
Het was een bijzondere en waardevolle ervaring om al deze instituten van de Mar Thoma-kerk te bezoeken. Wat mij het meest bijblijft, is de diepe betrokkenheid en verbondenheid van de parochianen bij deze instituten. Ik denk dat wij als Nederlandse kerkgangers hier veel van kunnen leren.
Marian Brand, BA, is student-assistent aan het Oud-Katholiek Seminarie, en coördineert de Summer school in Oud-Katholieke theologie.
Voor meer informatie over de Mar Thoma Kerk, zie: https://marthoma.in/
Voor meer informatie over de Summer schools in Oud-Katholiek theologie, zie: https://seminarie.oudkatholiek.nl/summerschool/