Wat is de toekomst van de kerk en wat is haar plek in de samenleving? De Anglicaanse priester, theoloog en historicus Jeremy Morris gaf zijn kijk hierop in een inspirerende publiekslezing op 12 juni in Utrecht. Mattijs Ploeger, rector van het Oud-Katholiek Seminarie, en Hanna Rijken, verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit en Codarts reageerden erop en gingen met elkaar en het publiek in gesprek.
Door: Peter-Ben Smit
Morris verweefde op een bijzondere manier inkijkjes in de geschiedenis van de kerk van Engeland met de centrale gedachte dat de kerk als teken van Gods aanwezigheid in de wereld kan functioneren. En gaf voorbeelden van hoe dit kan, vaak op hele gewone manieren die werken vanuit een sterke bevlogenheid en betrokkenheid. Contact zoeken met mensen, bijvoorbeeld, via huisbezoeken. Of ook het bewust volhouden van het vieren van de eucharistie die mensen zichtbaar en ervaarbaar samenbrengt met God en met elkaar. Een visie op de kerk als gemeenschap van toegewijde mensen kan dit ook de toekomst in dragen, zelfs wanneer de maatschappelijke invloed en de omvang van de kerk afneemt. In zijn reactie ging Mattijs Ploeger in op hoe de gedachte van de kerk als teken van Gods aanwezigheid samenhangt met sacramentaliteit en het vieren van de sacramenten en daarmee met de katholiciteit van de kerk. De Oud-Katholieke Kerk ziet de Church of England immers als katholieke kerk en dit op basis van een eigen en zelfbewust verstaan van die katholiciteit, met oecumenische accenten en openheid naar, bijvoorbeeld, de wijding van vrouwen toe. Hanna Rijken reageerde door te laten zien hoe elementen uit de Anglicaanse traditie, met name de Choral Evensong, in Nederland ook kunnen functioneren en zelfs bijdragen tot het missionaire élan van de kerk. Er ontstaat op het moment zoiets als een Nederlandse vorm van deze manier van vieren die mensen weer toegang kan bieden tot geloof en kerk en de kerk zelf op een aansprekender manier teken van Gods aanwezigheid kan zijn. Rijken liet dit ook ervaren door met het publiek te zingen, het traditionele ‘The day thou gavest, Lord, has endeth’ sloot uiteindelijk de gedachtewisseling af.
Eerder op de dag gaf Jeremy Morris een workshop over de geschiedenis van de Church of England, dit onder meer gebaseerd op het handboek dat hij hierover schreef: A People’s Church. A History of the Church of England. Deelnemers uit verschillende tradities en disciplines gingen met Morris in gesprek die verrassende inkijkjes gaf in misverstanden over de geschiedenis van deze kerk en ook inging op de uitdaging om een handboek te schrijven over vijf eeuwen complexe geschiedenis waar je zelf ook deel van uitmaakt.
Het bezoek van Jeremy Morris had meerdere dimensies. Als oecumenicus en als National Advisor on Ecumenism van de Church of England was het een uitdrukking van de band van volledige kerkelijke gemeenschap tussen deze kerk en de Oud-Katholieke Kerk van Nederland. In deze rol en als historicus paste het bezoek bovendien bij de aandachtsgebieden van het Oud-Katholiek Seminarie dat de bijeenkomsten in de reeks jaarlijkse ‘Lex orandi, lex credendi’ masterclasses en lezingen aanbood.